qelemQend_1000TeretnaMsale


	ግእዝ ዐማር ኛ


	ዋዜማ፡ሥርዐት•Wazéma System•Wazéma Système

	ኢትዮጵያዊ፡የማስሊያ፡መጻፊያ፡ሥርዐት•Ethiopian Computer Writing System•système d'écriture informatique éthiopien

		(to view the Amharic text, install the Wazéma Unicode fonts and set your browser’s default Ethiopic font)

1000፡ተረትና፡ምሳሌ፡(ይዘጋጃል)

(ከልዩ፡ልዩ፡ምንጮች፡የተቀዳ፥በየጊዜውም፡እየተሟላ፣እየታረመና፡እየተሻሻለ፡የሚሰናዳ።)

___

(በአ፡በ፡ገ፡ደ፡ተራ።)

(ክለሳ፡1፥20030827)

አ

አበቢላ፥የመስከረም፡ጠላ።
አቡጊዳ፥የተማሪ፡ዕዳ።
አባ፥ልብሱ፡ዳባ፤ውስጡ፡ደባ።
አባያ፡ቢቀና፥ቤት፡ያቀና።
አባይ፡ማደሪያ፡የለው፥ግንድ፡ይዞ፡ይዞራል።
አባይን፡ያላየ፡ምንጭ፡ያመሰግናል።
አባት፡ያበጀው፡ለልጅ፡ይበጀው።
አባት፡ሳለ፡አጊጥ፥ጀንበር፡ሳለ፡ሩጥ።
አገባሻለኹ፡ያለሽ፡ላያገባሽ፥ከባልሽ፡ሆድ፡አትባባሽ።
አጓቱን፡ሲያዩት፥ዐይቡን፡ጨለጡት።
አደባባይ፥አይወድም፡ዐባይ።
አደንጓሬ፥የኽል፡አውሬ።
አህያ፡የለኝም፤ከዥብ፡አልጣላም።
አወን፡ባይ፡ዕዳ፡ከፋይ።
አዘዞ፥አንድም፡ተናዞ፥አንድም፡ሥንቅ፡ይዞ።
አጥብቆ፡ጠያቂ፡እናቱን፡ይረ፟ዳ፟ል።
አያድርስ፡የባል፡ቢስ።
አይበሉት፡እኽል፡ካፈር፡አንድ፡ነው።
አይጠቅም፡ጠላ፥ባልና፡ሚስት፡ያጣላ።
አይጥፍ፡ደብተራ፤ክንፍ፡የለው፡አሞራ።
አለባለቤቱ፡አይነድም፡እሳቱ።
አለዳኛ፡ሙግት፤አለገመድ፡እክት።
አለዋዛው፡ዋዛ፥ቅቤም፡አያወዛ።
አለው፡አለውና፥ሳይመታው፡ቀረ።
አላባት፥ጐመን፡ባጓት።
አላባት፥ዦሮ፡በጡጫ።
አላዋቂ፡ቤት፡እንግዳ፡ናኘበት።
አላዋቂ፡ሳሚ፡ንፍጥ፡ይለቀልቃል።
አላቻ፡ጋብቻ፥ቈይ፡ብቻ፥ቈይ፡ብቻ።
አሞራውም፡በረረ፥ቅሉም፡ተሰበረ።
አንበሳ፡ምን፡ይበላል፧ተበድሮ፤ምን፡ሊከፍል፧ማን፡ተናግሮ።
አንበሳ፡ሲያረጅ፡የዝንብ፡መጫወቻ፡ይኾናል።
አንዱ፡ባንዱ፡ሲሥቅ፥ጀንበር፡ጥልቅ።
አንዱን፡ጥሎ፥አንዱን፡አንጠልጥሎ።
አንድ፡አይነድ፤አንድ፡አይፈርድ።
አንድ፡በሬ፡ስቦ፥አንድ፡ሰው፡አሳቦ።
አንድ፡ያላት፡እንቅልፍ፡የላት።
አንድ፥ከደግ፡ተወለድ፤አንድ፥ከደግ፡ተጠጋ።
አንድ፡ዓመት፡በወዝ፥አንድ፡ዓመት፡በደመ፡ወዝ።
አንጣሪያ፡ላንጣሪያ፡ቢደጋገፍ፥ተያይዞ፡እዘፍ።
አንቃ፡ላንቃ፡ቢደጋገፍ፥ተያይዞ፡እዘፍ።
አንቃ፥ለራሱ፡አይበቃ።
አትኵራ፡ገብስ፥ጐመን፡ባወጣው፡ነፍስ።
እባብ፡ግደል፤ከነበትሩ፡ገደል።
እኽል፡የያዘ፥ፈርዛዛ፤ወርቅ፡የያዘ፡ቀበዝባዛ።
እኽል፡ከበዩ፤ሰው፡ከገዳዩ።
እናት፡ለልጇ፡ጠንቋይ፡ናት።
እንዳየን፡ጤፍ፡አጋየን።
እንስራዋን፡ትታ፥ውሃ፡ወረደች።
አንቱ፡ትተረጕሙ፤አንቱ፡ትደረግሙ።
አንቱም፣አንቱም፡አትዋሹ፥ወደ፡ጓሮ፡ልትሸሹ።
አፍ፡ቢሳሳት፥ዕዳ፤እግር፡ቢሳሳት፡አንጋዳ።
አፍ፡ያለው፡ጤፍ፡ይቈላል።
አፍ፡ሲከዳ፡ከሎሌ፡ይብሳል።
አፍኣው፡ሰንሰለት፥ውስጡ፡ዐውደ፡ነገሥት።
አፍጣኝና፡አቅጣኝ፥እመዳሮ፡እንገናኝ።
አራሪ፡ለማራሪ፤ማራሪ፡ለበራሪ፡ይተው።
አሰድ፥የያዘውን፡አይሰድ።
እባብ፡ግደል፥ከነበትሩ፡ገደል።
እባብ፡ያየ፥በልጥ፡በረየ።
እባብን፥ልቡን፡አይቶ፡እግር፡ነሣው።
እብድ፡የያዘው፡መልክ፡አይበረክትም።
እብድና፡ዘመናይ፡የልቡን፡ይናገራል።
እገድል፡ያለ፡መጋኛ፤እበላ፡ያለ፡ዳኛ።
እግዜር፡ሳይደግስ፡አይጣላም።
እግር፡ይብሳል፤ያበሰብሳል።
እጅግ፡ስለት፡ይቀዳል፡አፎት፤እጅግ፡ብልኀት፡ያደርሳል፡እሞት።
እያየዃት፡የምታሥቀኝ፡ሚስት፡አገባኹ።
እካስ፡ያለ፡ታግሦ፥እጸድቅ፡ያለ፡መንኵሶ።
እኽል፡አላምጦ፤ነገር፡አዳምጦ።
እምዬ፥ጣጣሽ፡በዛዬ።
እናቱ፡ውሃ፡የኼደችበትና፡የሞተችበት፡እኩል፡ያለቅሳሉ።
እኔ፡ዐውቃለኹ፡የቆቅን፡መላ፤ወይ፡በራለች፥ወይ፡ደፍጣለች።
እንግዴህ፡ለርጥ፥አምሮቴ፡ቍርጥ።
እንደ፡እንግዳ፡ደራሽ፤እንደ፡ውሃ፡ፈሳሽ።
እንደ፡የቦ፡ሰልቶ፥እንደ፡ቈንዦ፡ደርቶ።
እንዲያውም፡በመላ፥ፈስ፡ዳልቻ፡ነው።
እንዳገሩ፡ይኖሩ፤እንደ፡ወንዙ፡ይሻ፟ገ፟ሩ።
እንዳያማኽ፡ጥራው፤እንዳይበላ፡ግፋው።
እንዳንድ፡ቃል፡ተናጋሪ፤እንዳንድ፡ሰው፡መስካሪ።
እንዶድን፡በገርነቷ፡ውሃ፡ወሰዳት።
እንጀራን፡ከባዕድ፥መከራን፡ከዘመድ።
እንጃ፥ባፍኽ፡ሙሉ፡ዥብ፡ይንጃጃ።
እንቅልፍ፡ታበዢ፥ከነብር፡ትፋዘዢ።
እንትኑን፡በንትን፡አደረገው፡ብትንትን።
እንትን፡አልንበት፡እንትን፡ገባበት፤እንትን፡አምጪልኝ፥እንትን፡እልበት፤አንቺም፡ነዪ ልኝ፡እንትን፡ትዪልኝ።
እኛ፡ባገራችን፥ዳቦ፡ፍሪዳችን።
እጸድቅ፡ብዬ፡ባዝላት፥ተንጠልጥላ፡ቀረች።
እራትና፡እሳት፥ዐማትና፡ምራት፤ሳይስማሙ፡መሬት።
እርጅና፥ብቻኽን፡ና።
እሰር፡በፍንጅ፤ጣል፡በደጅ።
እሳት፡ቢዳፈን፡የጠፋ፡ይመስላል።
እሳት፡ለፈጀው፡ምን፡ይብጀው፧
እታዘዝክበት፡አውለኻቸው፥ሽፍታ፡በወሰዳቸው።

በ

በበላኽ፡ገብር፤በሰማኽ፡መስክር።
በባዳ፡ቢቈጡ፤በጨለማ፡ቢያፈጡ።
በገዛ፡ዳቦዬ፡ልብ፡ልቡን፡ዐጣኹት።
በደንባሪ፡በቅሎ፥ቃጭል፡ተጨምሮ።
በድንገት፥አህያ፡ገባ፡እዥብ፡ቤት።
በጠረጠሩ፥ጠጠር፡ይጥሉ።
በጨው፡ደንደስ፥በርበሬ፡ተወደስ።
በኔ፡ሲያዩብኝ፡፥ባንቺ፡ይዩብሽ።
በምድር፡አይቀር፡ብድር።
በዕውር፡ይጠቃቀሱበታል፤በደንቈሮ፡ይሾካሾኩበታል።
በዓል፡ሽሮ፡የከበረ፥ጦም፡ገድፎ፡የወፈረ፡የለም።
በራት፡ዋዛ፥መሳ፡ይመስል።
በቅሎ፥አባትኽ፡ማን፡ነው፡ቢሉት፥እናቴ፡ፈረስ፡ነች፡አለ።
በቈማጣ፡ቤት፡አንድ፡ጣት፡ብርቅ፡ነው።
በሬ፡ሆይ፥ሣሩን፡አየኽና፡ገደሉን፡ሳታይ።
በሰው፡ቍስል፡ዕንጨት፡ስደድበት።
ቢተኙ፥ነገር፡ያገኙ፤ቢነሡ፥ነገር፡ይረሱ።
ባይገባቡ፥በደጃፍ፡ይገቡ።
ባለቤት፡ቢያፍር፥እንግዳ፡ይጋብዝ።
ባለቤት፡ካልጮኸ፥ጎረ፡ቤት፡አይረዳም።
ባለጌ፡የጠገበ፡ዕለት፡ይርበው፡አይመስለውም።
ባለጌን፥ካሳደገው፡የገደለው፡ይጸድቃል።
ባላዋቂ፡ቤት፡እንግዳ፡ናኘበት።
ባልንጀራዬ፡ሲበልጠኝ፥ቍንጣን፡ይፍለጠኝ።
ባልነቃ፡ሠንጥቆ፤ባልደመነ፡በርቆ።
ባልና፡ሚስት፥ሎሚ፡ከኹለት።
ባልንጀራዬ፡ሲበልጠኝ፥ቍንጣን፡ይፍለጠኝ።
ባንድ፡አጕራ፡ኹለት፡አውራ።
ባፍ፡ይጠፉ፥በለፈለፉ።
ባቄላ፥የራብ፡ዱላ።
ባሪያ፥አጋዥ፡ብታገኝ፥መጅ፡ደበቀች።
በረት፡ካልፈላ፥አይላላ።
ብርሌ፡ተነቃ፥አይኾንም፡ዕቃ።
ብርቅና፡ድንቅ፥አላንድ፡ቀን፡አይደምቅ። / ጕድና፡ድንቅ፥አላንድ፡ሰሞን፡አይደምቅ።
ቦይ፡ለውሃ፥ጐመን፡ለድኻ።

ገ

ገበጣ፥ገበጥባጣ፥ከኢየሩሳሌም፡የመጣ።
ገቢኽን፡ሳታውቅ፡ይሉኝ፡አትበል።
ገባርና፡ድግር፥ሲተካከል፡ያምር። / ድግርና፡ገባር፡ሲተካከል፡ያምር።
ገብስ፥የኽል፡ንጉሥ።
ገዳይ፡በበለሱ፤ድኻ፡በንጉሡ።
ገንዘብ፡የተውሶ፥ጠፋ፡ተጨርሶ።
ገንዘብ፡ካለ፥በሰማይ፡መንገድ፡አለ።
ገንፎ፥እፍፍ፡ቢሉኽ፥ሊውጡኽ።
ጌታ፡ያዛል፤ውሃ፡ይነ፟ዛ፟ል።
ጐኑ፡የኔ፤ቀኑ፡ሠኔ።
ጕድና፡ድንቅ፥አላንድ፡ሰሞን፡አይደምቅ።

ደ

ደግ፡አድራጊ፡አበደረ፤ክፉ፡አድራጊ፡ተገደረ።
ደግ፡ጎረ፡ቤት፡ውሻ፡ያሳድጋል፤ክፉ፡ጎረ፡ቤት፡ግን፡ዶሮ፡ያረባል።
ደብተራ፥የዘኬ፡ጐተራ።
ደግ፡ብሠራ፡የጠሉኝ፤ክፉ፡ባደርግ፡ምን፡ይሉኝ።
ደግ፡ዐማጭን፡መጦር፤ክፉ፡ዐማጭን፡በጦር።
ደጃፍ፡የመለሰው፤ማጀት፡የጐረሰው።
ደፋር፡ወጥ፡ያውቃል።
ደፋርና፡ጭስ፡መውጫ፡አያጣም።
ዳቦ፡ሲያይ፥ልብ፡ልቡን፤ዳገት፡ሲያይ፥ጥግ፡ጥጉን።
ዳገት፡ዕርሙ፤ሜዳ፡ወንድሙ።
ዳኛ፡ሲገኝ፥ተናገር፤ውሃ፡ሲጠራ፥ተሻገር።
ድኻ፡በቤቱ፡ንጉሥ፡ነው።
ድኻ፡ቢናገር፡አያደምቅ፤ቢጨብጥ፡አያጠብቅ።
ድኻ፥ይበላው፡እንጂ፥ይከፍለው፡አያጣም።
ድኻ፡ተበድሎ፥ማሩኝ፡ይላል፡ቶሎ።
ድመትን፡በቈሎ፡መጠርጠር።
ድንቢጥ፡እንዳቅሟ፡በብር፡ትታገማለች።
ድር፡ቢያብር፥አንበሳ፡ያስር።
ዶሮ፥ሲሉ፡ሰምታ፥ሞተች፡እጪስ፡ገብታ።

ጀ

ሀ

ሆድ፡ባዶ፡ይጥላል።
ሆድ፡ያባውን፡ብቅል፡ያወጣዋል።
ሆድ፡ሲያውቅ፡ዶሮ፡ማታ።
ሆድ፡ሲያር፡ጥርስ፡ይሥቃል።

ወ

ወዶ፡ገባ፥ልብሱ፡ዳባ።
ወይ፡ጣጣ፤በዚህም፡አያስወጣ።
ወር፡አይጸድቅ፥አቦን፡አይጠምቅ፡የለም።
ወርቅ፡ላበደረ፡ዐፈር።
ውሃ፡ቢወቅጡ፥እንቦጭ።
ውሻን፡በርግጫ፡ማለት፦ዕንካ፡ሥጋ፥ማለት፡ነው።
ዋና፡ከቤት፤ጠበቃ፡ከዱለት።

ዘ

ዘማት፡ለባልንጀራው፦እኔ፡የገደልኹት፡ደም፡አልወጣውም፡ቢለው፦ቤት፡ሠሪውን፡ገድለኽ፡ ይኾናል፡አለው፡ይባላል።
ዘሩ፡የጣቴ፤ምድሩ፡ያባቴ።
ዘር፡ከልጓም፡ይጠቅሳል።

ዠ

ዥብን፡ሊወጉ፡ባህያ፡ይጠጉ።

ሐ

ኀ

ጠ

ጠጅ፡በብርሌ፤ዜማ፡በሃሌ። / ጠጅ፡በብርሌ፤ነገር፡በምሳሌ።
ጠላት፡ይቀባ፟ል፡ጥላት።
ጠንቋይ፡ለራሱ፡አያውቅም።
ጠፍር፡በሊታ፡ብትኼድ፥ልጓም፡በሊታ፡መጣች።
ጣዝማ፡ይሰረስራል፤ዳኛ፡ይመረምራል።
ጣመኝ፤ድገመኝ።
ጥምድ፡እንደ፡በሬ፤ቅንት፡እንደ፡ገበሬ።
ጥፌ፥ለጭፌ።
ጥርስና፡ከንፈር፥ሲደጋገፍ፡ያምር።
ጦጣ፥ባለቤትን፡ታስወጣ።

ጨ

የ

የእብድ፡አሞራ፥ሲላ፡ደንገጥሯ።
የበላ፡በለጠ፤የሮጠ፡አመለጠ።
የበላን፡ያብላላዋል፤የለበሰን፡ይበርደዋል።
የበሬ፡ዶሰኛ፥የሴት፡ምላሰኛ፥አታምጣ፡ወደኛ።
የበሬን፡ውለታ፡አህያ፡ወሰደች።
የባል፡ደግነቱ፥ባትናገር፡ሚስቱ።
የደላው፡ሙቅ፡ያኝካል።
የዘሬን፡ብተው፡ያንዘርዝረኝ።
የኅት፡ልጅ፥ባይወልዱትም፡ልጅ።
የኽል፡ክፉ፥ዐጃ፤የሣር፡ክፉ፥ሙጃ፤የነገር፡ክፉ፥እንጃ።
የጅ፡ብልኀት፥ባርነት፤ያፍ፡ብልኀት፥ጌትነት።
የኃጥኡ፡ዳፋ፥ጻድቁን፡አዳፋ።
የጠበኛ፡ፈስ፡ዐይን፡ፋስ።
የካባን፡ራብ፥የዳባን፡ጥጋብ፡የሚያውቅ፡የለም።
የላሜ፡ልጅ፥ያውራዬ፡ውላጅ።
የሌባ፡ዐይነ፡ደረቅ፥መልሶ፡ልብ፡ያደርቅ።
የሌባን፡ጠበቃ፥አደባልቀኽ፡ውቃ።
የልጅ፡ጥፉ፥በስም፡ይደግፉ።
የሚያድግ፡ልጅ፡አይጥላኽ፤የሚሞት፡ሽማግሌ፡አይርገምኽ።
የማይፈወስ፡ድውይ፤የማይመለስ፡ጊጉይ።
የምጣዱ፡ሳለ፥የዕንቅቡ፡ተንጣጣ።
የሞተውን፡አያ፡ይለዋል።
የነገር፡ጣም፡በዦሮ፤የኽል፡ጣም፡በጕረሮ።
የጠገራ፡ላም፥ባደረችበት፡በረት፡እበት፡አይገኝም።
የጠረጠረ፥ቤቱን፡ዐጠረ።
የመዝሙር፡መዠመሪያ፡ሃሌታ፤የዘፈን፡መዠመሪያ፡እስክስታ።
የነገር፡ወጡ፥ማዳመጡ።
የፈሪ፡በትር፥ዐሥር።
የፉክክር፡በር፡ሳይዘጋ፡ዐደረ።
የረዘመውን፡በጦር፥ያጠረውን፡በድግር።
የራሷን፡አበሳ፡በሰው፡አብሳ።
የሰው፡ገንዘብ፡አይጠገብም።
የሰው፡ወርቅ፡አያደምቅ።
የስንዴ፡ዐራራ፥የቈንዦ፡መራራ።
የሹሮ፡ድንፋታ፥እንጀራ፡እስኪመጣ።
የሺ፡ፍልጥ፥ማሰሪያው፡ልጥ።
የተጠማ፡ከፈሳሽ፤የተበደለ፡ከነጋሽ።
የተከፋ፡ተደፋ።
የተናገሩት፡ከሚጠፋ፥የወለዱት፡ይጥፋ።
የታዘለ፡በለምድ፥የተረገዘ፡በሆድ።
የታጠበ፡እጅ፥ያልባለቀ፡ልጅ።
የቸገረው፡ዱቄት፡ከነፋስ፡ይጠጋ።
የት፡ነው፡አገርኽ፧አህያ፡ፈጅ።ከማዞር፡ከመጠምጠም፡እንዲያው፡ዥብ፡ነኝ፡አትልምን፧
የትም፡ፍጪው፥ዱቄቱን፡አምጪው።
የትም፡ተወለድ፤አንኮበር፡እደግ።
ያቡን፣የጨጌ፡ከብት፥በየወገኑ፡ይከተት።
ያባያ፡ልጅ፡ወዳቂ፥ያራኝ፡ልጅ፡አጥባቂ።
ያባት፡ወዳጅ፤የደንጊያ፡ገድጋጅ።
ያህያ፡ባል፡ከዥብ፡አያስጥል።
ያወቀ፥ተጠነቀቀ፤የዘነጋ፥ተወጋ።
ያውሬ፡ሥጋ፥ለወሬ።
ያኵራፊ፡ምሳ፡ራት፡ይኾናል።
ያለኽ፡ምዘዝ፥የሌለኽ፡ፍዘዝ።
ያልገደለ፡ዘማች፤ያልወለደ፡ዐማች።
ያልወለድኹት፡ልጅ፡አባባ፡ቢለኝ፤አፌን፡ዳባ፡ዳባ፡አለኝ።
ያልጠረጠረ፡ተመነጠረ።
ያልተሾመ፡አያዝ፤ያልቀሰሰ፡አይናዝዝ።
ያመኑት፡ፈረስ፥በደንደስ።
ያምራል፡ብሎ፡ከመናገር፥አያምርም፡ብሎ፡መተው።
ያምሯል፤ይታደሏል።
ያፍ፡ዘመድ፥በገበያም፡አይገድ።
ያረገዘች፡ታስታውቅ፥ከደረቷ፡ትታጠቅ።
ያረረበት፡ያማስላል።
ያራኝ፡ልጅ፥አጥባቂ፤ያባያ፡ልጅ፥ወዳቂ።
ያስቡት፡አይገድ።
ያተር፡ክምር፥የጪሰኛ፡ክብር።
ይሉኝታ፥የራስ፡ዐሊን፡ቤት፡የፈታ።
ይሉኝታና፡መጠቀም፡ባንድነት፡አይገኝም።
ይመስል፥አይመስል፤የጠይብ፡እጁ፡ተከሰል።

ከ

ከበሮ፥በሰው፡እጅ፡ያምር፤ሲይዙት፡ያደናግር።
ከጌታ፡ግልምጫ፥ከዳገት፡ሩጫ፥ከባለጌ፡ጡጫ፥(ሰውረኝ)።
ከዳቦ፡የተገኘ፡ወጥ፥ዐብረኽ፡ግመጥ።
ከገንዘብ፡ርስት፥ከከብት፡እንስት።
ከባለቤት፡ያወቀ፡ቡዳ፡ነው።
ከወገብ፡በታች፡ጣዖት፤ከወገብ፡በላይ፡ታቦት።
ከወገኑ፡የተለየ፡አንበጣ፡ይኾናል፡ፌንጣ።
ከጥላ፡ያረፉ፤ከሞት፡የተረፉ።
ከይሉኝ፡አይል፡ዐይብ፡አትብላ፤አይመረው፥አይተኵሰው፤ውጦ፥ውጦ፡ይጨርሰው።
ከክፉ፡ባለዕዳ፡ጐመን፡ዘር፡ተቀበል።
ከልጅ፡አትጫወት፤ያወጣኻል፡በንጨት።
ከልጅ፡ክፉ፥ዲቃላ፤ከኽል፡ክፉ፥ባቄላ፤ከልብስ፡ክፉ፥ነጠላ።ጠላት፡ይገፋል፡ዲቃላ፤ራብ ፡ይከላል፡ባቄላ፤ቀን፡ያሳልፋል፡ነጠላ።
ከመደብደብ፡ይሻላል፡ማደብ።
ከመጠምጠም፥መማር፡ይቅደም።
ከመልካም፡ጠላ፥ክፉ፡ጠጅ፤ከመልካም፡ጎረ፡ቤት፥ክፉ፡ልጅ።
ከመምሩ፥ደቀ፡መዝሙሩ።
ከመረቁ፡አውጡልኝ፤ከሥጋው፡ጦመኛ፡ነኝ።
ከመቶ፡ዐምሳ፡ዳዊት፥የልብ፡ቅንነት።
ከሜዳ፡ወዲያ፡ፈረስ፥ካርባ፡ወዲያ፡ቄስ።
ከምድር፡አደላድሎ፡ካህያ፤ከቡላድ፡አደላድሎ፡ከቋያ።
ከነገረኛ፡ሰው፡ሥንቅ፡አይደባልቁም።
ከነገሩ፥ጦም፡ዕደሩ።
ከኛ፡ወዲያ፡ጐራሽ፥እኽል፡አበላሽ።
ከናት፡ወዲያ፡ዘመድ፥ከቃጫ፡ወዲያ፡ገመድ።
ከሩቅ፡ዘመድ፥የቅርብ፡ጎረ፡ቤት።
ከሰው፡ክፉ፥ደባል፤ከጭነት፡ክፉ፥አላል።
ከሰው፡ክፉ፥ደብተራ፤ካውሬ፡ክፉ፥ዳሞትራ።
ከሰው፡ቀለብላባ፥ከመሬት፡ገብጋባ።
ከሺ፡ደብተራ፥የቄስ፡ደንካራ።
ከሺ፡ምስክር፡የታቦት፡እግር።
ከተሟጋች፡ታራቂ፤ካጣቢ፡አድራቂ።
ካገር፡ደጋ፤ከመኝታ፡ዐልጋ። / ካገር፡ወይና፡ደጋ፤ከመኝታ፡አልጋ።
ካጕል፡ጥንቈላ፥የሰው፡ልጅ፡መላ።
ካላ፟ህ፡አልኾንኹ፥ከነቢ።
ካልጠገቡ፡አይዘሉ፤ካልዘለሉ፡አይሰበሩ።
ካልሠሩ፡በጣም፥ገንዘብ፡አይመጣም።
ካንዠት፡ካለቀሱ፡እንባ፡አይገድም።
ካፍ፡የወጣ፡አፋፍ፡(ነው)።
ክስ፡በክሱ፤ሥጋን፡በኵበት፡ጠበሱ።

ኸ

ኹለት፡ጥፉ፥ካገር፡ይጠፉ።
ኹለት፡ቍና፡ሰጥቼ፥አንድ፡ጥንቅል።

ለ

ለዳኛ፡አመልክት፥እንዲኾን፡መሠረት።
ለወጡ፡ዕዘኑለት፥ከንጀራውም፡ጕረሡለት።
ለወሬ፡የለው፡ፍሬ፤ላበባ፡የለው፡ገለባ።
ለጥምቀት፡ያልኾነ፡ቀሚስ፥ይበጣጠስ።
ለጦም፡ግድፈት፤ለበዓል፡ሽረት።
ለይቶት፡አባ፡ንጉሧ።
ለሙት፡የለው፡መብት።
ለራሱ፡አያውቅ፡ነዳይ፥ቅቤ፡ለመነ፡ላዋይ።
ለሰው፡ብሎ፡ሲያማ፥ለኔ፡ብለኽ፡ስማ።
ለሰው፡ልጅ፡ሲያበሉ፥ለውሻ፡ልጅ፡ያብሉ።
ላገሩ፡እንግዳ፥ለሰዉ፡ባዳ።
ላህያ፡ማር፡አይጥማት።
ላይሞቱ፡መናዘዝ፤ላይመቱ፡መጋበዝ።
ላይን፡አምላክ፡አለው።
ላይንና፡ለወዳጅ፡ጥቂት፡ይበቃዋል።
ላም፡ሲበዘበዝ፥ጭራውን፡ያዝ።
ላምጪ፡ይግደደው።
ላንድ፡ብርቱ፥ኹለት፡መድኀኒቱ።
ላፍ፡ግም፥አፍንጫ፡ድፍን፡ያዝለታል።
ላሳር፡የጣፈው፡ቢነግድ፡አይተርፈው።
ሌባን፡ሌባ፡ቢሰርቀው፥ምን፡ይደንቀው።
ሌሊት፡ላራዊት፥ቀን፡ለሰራዊት።
ልጅ፡ያለልጅ፡አከለ።
ልጅና፡ጦጣ፥ውሃ፡ይጠጣ።
ልፋት፡ቢያምርኽ፥መሬት፡ግዛ፤ችግር፡ቢያምርኽ፥ልጅ፡አብዛ።

መ

መጓጓት፡ያከሳል።
መሶብ፡ሰፍቼ፥ላጤ፡አበርክቼ።
ማቅ፡ይሞቃል፤ጋቢ፡ይደምቃል፤ገቢውን፡ባለቤት፡ያውቃል።
ሜ፡ባልኩ፥ፍየል፡ከፈልኩ።
ምን፡ብታፈገፍጊ፥ተግድግዳ፡አታልፊም።
ምን፡ያመጣል፡ሠኔ፤ምን፡ይሠራል፡ቦዘኔ።
ምን፡ቢያርሱ፥እንደ፡ጐመን፡አይጐርሡ።
ምን፡ቢነግሡ፥በገዛ፡እጅ፡አይካሱ።
ምንም፡በሙቱ፥ዐራድማ፡ሸምቱ።
ምንም፡ብጠላው፥በወንድሜ፡ግንባር፡ደም፡አልይበት።
ሞኝ፡የያዘው፡ፈሊጥ፥ውሻ፡የያዘው፡ሊጥ።
ሞኝ፡የለቱን፥ብልኽ፡ያመቱን።
ሞት፡ሲደርስ፥ቄስ፤ጦር፡ሲደርስ፡ፈረስ።

ነ

ነገሩ፡ነገር፡ነው፤ውስጡ፡ጥቅንጥቅ፡ነው።
ነገር፡ቢበዛ፡ባህያ፡አይጫንም።
ነገር፡ባዋቂ፥ብረት፡በጠራቂ።
ነገር፡ከግቡ፤ጋሻ፡ከንግቡ።
ንጉሥ፡ከሠየመው፡ማረሻ፡የሾመው።
ንግርና፡ግግር፥ሳይደርስ፡አይቀር።

ኘ

ሠ

ሠላሳ፡ቢታለብ፥እኔ፡በገሌ፡አለች፡ድመት።
ሥጋ፡ቍጠር፡ቢሉት፦ጣፊያ፡አንድ፥አለ።

ዐ

ዐባይ፡ጠንቋይ፡ቤት፡ያፈርሳል።
ዐብሮ፡ማደግ፡ያናንቃል።
ዐደራ፡ቢሏቸው፥ይብሳሉ፡እሳቸው።
ዐደራ፡ጥብቅ፤ሰማይ፡ሩቅ።
ዐውድማ፡ላመለጥ፤ምስክር፡ላበለጥ።
ዐጤን፡ይበልጡ፡ቀላጤ፥ሙክትን፡ይሻል፡ወጠጤ።
ዐጤን፡መደብ፤ይቴጌን፡ገደብ።
ዐይጥ፡በበላ፥ዳዋ፡ተመታ።
ዐይጥ፡ለሞቷ፡የድመት፡አፍንጫን፡ታሸታለች።
ዐሮ፟ም፡መሮም፥ማበሬን፡ከፈልኹ።
ዐሎ፡ብሎ፡የተረታ፥መኻል፡አገዳውን፡የተመታ።
ዓለም፡ዐላፊ፥መልክ፡ረጋፊ።
ዓሣ፡ያለበት፡ባሕር፥ዕውር፡ያለበት፡ደብር፥ሳይበጠበጥ፡አያድር።
ዕዳ፡በድግጣ።
ዕዳው፡ዶሮ፥መጋቢያው፡ዳወሮ።
ዕድሜ፡ለንስሓ፥ዘመን፡ለፍሥሓ።
ዕድሜና፡ጨርቅ፥እንደ፡ምንም፡ያልቅ።
ዕውቀትና፡ፍጥረት፡አንድ፡ቀን፡ነው።
ዕውር፡ቢወበራ፥ከመሪው፡ይጣላ።
ዕውር፡ያለበት፡ደብር፥ዓሣ፡ያለበት፡ባሕር፥ሳይበጠበጥ፡አያድር።
ዕንጨት፡ኹኖ፡የማይጨስ፥ሰው፡ኹኖ፡የማይበድል፡የለም።

ፈ

ፈጥኖ፡መስጠት፤ዃላ፡ለመፀፀት።
ፊት፡ወዳጅኽን፡በምን፡ቀበርከው፧በሻሽ፤የዃለኛው፡እንዳይሸሽ።
ፊት፡የደረሰን፡ወፍ፡ይበላው፤ፊት፡የተናገረን፡ሰው፡ይጠላው።
ፌንጣ፡ብትቈጣ፥እግሯን፡ጥላ፡ኼደች።
ፍየል፡ከመድረሷ፥ቅጠል፡መበጠሷ።

ጸ

ጺም፡የሌለው፡መምር፤ዐጸድ፡የሌለው፡ደብር።

ፀ

ቀ

ቀይ፡እንደ፡በርበሬ፤ጠሩ፡እንደ፡ብርሌ።
ቀን፥በበቅሎ፤ማታ፡በቈሎ።
ቀን፡ከጣለው፥ዅሉ፡የጠላው።
ቀን፡ለተባባሰው፥ማጭድ፡አታውሰው።
ቅቤ፡መዛኝ፡ድርቅ፡ያወራል።
ቍንጫ፡የተጠረገ፡ዕለት፥ባለጌ፡የተመከረ፡ዕለት።

ረ

ሰ

ሰባት፡ዓመት፡ባይማሩ፥ሰባ፡ዓመት፡ይደነቍሩ።
ሰዶ፡ማሳደድ፡ቢያምርኽ፥ዶሮኽን፡ለቆቅ፡ለውጥ።
ሰው፡እንግዳ፡ቢኾን፥እግዜር፡ባላገር፡ነው።
ሰው፡ከሞት፡ወዲያ፥ከወረደ፡አንጋዳ፥ወዳጁን፡አይጠቅም፥ጠላቱን፡አይጐዳ።
ሰውን፡ማመን፡ቀብሮ፡ነው።
ሰይጣን፡ጦመኛ፡ሲኾን፥ዘላለም፡ሰይጣን፡ነው።
ሰይጣን፡ለወዳጁ፡ደርብ፡ነው።
ሰነፍ፡እረኛ፡ከሩቅ፡ይመልሳል።
ሲገደገድ፡ያልበጀው፥ሲዋቀር፡እሳት፡ፈጀው።
ሲወጡ፡እንደ፡ጦጣ፤ሲወርዱ፡ዐሳር፡መጣ።
ሲጠባ፡ያደገ፡ጥጃ፥ቢይዙት፡ይጓጕራል።
ሲያረጁ፡አይበጁ።
ሲያረጁ፡አንባር፡ይዋጁ።
ሲታጠቡ፡ከክንድ፥ሲታረቁ፡ከሆድ።
ሳይጠሩት፡ወይ፡ባይ፥ሳይሰጡት፡ተቀባይ።
ሳይጣሉት፡የተጣላ፥ሲርብ፡ያበላ።
ሳይቸግር፡ጤፍ፡ብድር።
ሳትወልድ፡ብላ።
ሴት፡ሲበዛ፥ጐመን፡ጠነዛ።
ሴት፡ታውቅ፤በወንድ፡ያልቅ።
ስለት፡ድጕሱን፥ደባ፡ራሱን።
ስምኽ፡ማን፡ነው፧ላገር፡አይመች።ማን፡አወጣልኽ፧አሮጋግቶች።
ስምኽ፡ማን፡ነው፧ላገር፡አይመች።ማን፡አወጣልኽ፧ጎረባብቶች።
ስምንተኛው፡ሺ፥ሰው፡አበላሺ።

ሸ

ሸዋ፡ባላመጠ፥ባመቱ፡ይውጣል።
ሹመት፡በተርታ፤ሥጋ፡በገበታ።

ተ

ተግደርዳሪ፤ጦም፡ዐዳሪ።
ተጠማኝ፡ሲሰነብት፡ባለርስት፡ይኾናል።
ተጥዶ፡የማይፈላ፤ተሹሞ፡የማይበላ።
ተፈጥሮን፡ተመክሮ፡አይመልሰውም።
ተረቴን፡መልስ፥አፌን፡በጨው፡አብስ።
ትልቁ፡ዳቦ፡ሊጥ፡ኾነ።

ቸ

ቸርን፡ቢያጠብቁት፡ቢስ፡ይኾናል።

ጰ

ጳጉሜ፡ቢወልስ፥ጐተራኽን፡አብስ።

ፐ


	http://www.gzamargna.net




			ግጥም ድርሰት ቅኔ፡ዜማ ተረትና፡ምሳሌ

	ተረትና፡ምሳሌ ደስታ፡ተክለ፡ወልድ መርስዔ፡ሐዘን፡ወልደ፡ቂርቆስ 1000፡ተረትና፡ምሳሌ፡(ይዘጋጃል)